Begrippen als fotosynthese, enzym, celdeling en ecosysteem, biologie zit er vol mee. Voor veel leerlingen is het leren van begrippen best lastig, omdat het vaak ingewikkelde en wetenschappelijke woorden zijn. In deze blog leer je hoe je biologie begrippen makkelijker kunt onthouden en oefenen. We bespreken ook hoe je dat per methode (Biologie voor jou, Nectar, 10voorBiologie en VIVO) het beste aanpakt.
Waarom begrippen zo belangrijk zijn bij biologie
Bij biologie draait het om begrijpen hoe levende systemen werken: van je eigen lichaam tot het ecosysteem van een bos. Begrippen helpen je om die systemen goed uit te leggen. Op toetsen wordt vaak gevraagd om een begrip uit te leggen, toe te passen of in verband te brengen met andere begrippen.
Veel begrippen zijn abstract, lijken op elkaar of bestaan uit moeilijke woorden. Denk aan ‘orgaan’, ‘cel’, ‘weefsel’ en ‘stelsel’. Of ‘gen’, ‘chromosoom’ en ‘DNA’. Daarom is het belangrijk om niet alleen te stampen, maar echt te snappen wat de begrippen betekenen én hoe ze met elkaar samenhangen.
4 tips om biologie-begrippen beter te onthouden
1. Gebruik ezelsbruggetjes
Informatie blijft beter hangen als je het koppelt aan iets wat je al kent. Door het verzinnen van ezelsbruggetjes creëer je deze koppelingen. Door je eigen ezelsbruggetjes te bedenken, bestaande voorbeelden te gebruiken of samen met je vrienden of klasgenoten ezelsbruggetjes te bedenken, verbeter je snel je resultaten.
2. Werk met schema’s en tekeningen
Visueel leren helpt enorm bij biologie. Teken bijvoorbeeld het menselijk lichaam of een plantencel en zet begrippen erbij. Als je niet zo’n tekentalent bent of als dit te veel tijd kost, zoek dan plaatjes op van bepaalde begrippen die je moet kennen. Doordat je weet hoe iets er uitziet zul je sneller onthouden wat het is.
3. Gebruik actieve herhaling
Gebruik flashcards om jezelf te overhoren. Dit kun je met pen en papier doen maar je kunt ook digitale tools gebruiken die de begrippen per hoofdstuk al voor je klaar hebben staan, zoals JoJoschool. Zorg dat je het overhoren herhaalt op verschillende dagen. De beste methode om herhaling toe te passen is door middel van ‘spaced repetition’.
4. Oefen met behulp van digitale tools
Er zijn veel apps en websites waarmee je biologie begrippen kunt oefenen, vaak zelfs per methode. Lees hier meer over digitale tools die je kunt inzetten om begrippen te leren.
Begrippen leren per methode
Biologie voor jou (Malmberg)
Biologie voor jou is één van de meest gebruikte methodes in het voortgezet onderwijs. Elk hoofdstuk bevat een duidelijke begrippenlijst met uitleg, vaak met een illustratie erbij. De begrippen komen vaak terug in de opdrachten, dus oefen ook met de eindvragen van elk hoofdstuk. Zo zie je de begrippen in context.
Tip:
Gebruik de begrippenlijsten actief. Schrijf de begrippen op losse kaartjes en maak er een quiz van. Laat een klasgenoot je overhoren of gebruik een digitale tool.
Nectar (Noordhoff)
Nectar wordt veel gebruikt op havo en vwo. De methode legt begrippen goed uit binnen de tekst, maar gebruikt minder vaak aparte begrippenlijsten. Je moet dus zelf opletten en samenvatten. Gebruik een begrippenschrift. Schrijf links het begrip, rechts de uitleg + voorbeeld. Herhaal dit bij elke paragraaf, zo bouw je je eigen begrippenlijst op.
Tip:
Markeer tijdens het lezen alle belangrijke begrippen met een markeerstift. Schrijf ze daarna over in je eigen woorden, met een voorbeeld erbij.
10voorBiologie (ThiemeMeulenhoff)
10voorBiologie is een alternatieve methode die gericht is op competenties en zelfstandig leren. Je werkt met leerdoelen en opdrachten, waarin begrippen verwerkt zitten. Werk met een maatje: stel elkaar vragen over de begrippen. Je leert veel door te moeten uitleggen aan een ander.
Tip:
Maak bij elk leerdoel een begrippenlijst. Vraag jezelf bij elk doel af: “Welk begrip hoort hierbij?” Zoek de begrippen erbij en vat ze zelf samen.
VIVO (ThiemeMeulenhoff)
VIVO is een methode die vooral in het vmbo wordt gebruikt. De begrippen zijn overzichtelijk en worden vaak ondersteund met duidelijke afbeeldingen. VIVO werkt veel met herhaling. Oefen de begrippen daarom niet maar één keer, maar verspreid over meerdere dagen. Zo blijft het beter hangen.
Tip:
Gebruik de plaatjes bij de tekst om begrippen te koppelen aan beelden. Plak bijvoorbeeld prints van schema’s in je begrippenschrift en schrijf er uitleg bij.
Maak gebruik van digitale tools
Begrippen leren hoeft niet alleen uit je boek. Er zijn allerlei digitale tools die het makkelijker en leuker maken. Denk aan websites als Quizlet of Anki en websites met oefentoetsen. Ook zou je AI kunnen inzetten om je te overhoren. Platforms zoals JoJoschool bieden uitleg, oefeningen en begrippenlijsten per methode waardoor je door je lesboeken heen vliegt.
